Overleg met LNV, maart 2020

In november 2019 bracht een delegatie van LNV, bestaande uit Marjolijn Sonnema (directeur-generaal Agro), Lieke Hendrix (directeur DAD) en Judith Velthuizen (projectleider Positieflijsten), een werkbezoek aan een houder van bijzondere diersoorten. In de gesprekken bij dat bezoek werd de gedachte geopperd dat het wenselijk zou zijn als LNV en de sector zouden overleggen. Op z’n minst om elkaars positie en uitgangspunten te begrijpen. 

Oriënterend overleg op 31 januari 2020

Als vervolg daarop organiseerde de projectleider Positieflijsten  op 31 januari 2020 een eerste oriënterend overleg in Amersfoort met vertegenwoordigers van de sector (PVH en Dibevo). Namens  directie DAD namen Lieke Hendrix, Judith Velthuizen en Petra Blok (juriste) aan dit overleg deel.

Het was voor het eerst in meer dan tien jaar (sinds het ministerie in 2009 besloot een passende oplossing bij de WUR te kopen) dat er naar de visie van de sector werd gevraagd. En, het mag gezegd worden, het was een zinvol overleg. Er werd gesproken over de problemen van de huidige aanpak van het ministerie en over de mogelijkheden die de sector ziet om, samen met de overheid, tot een effectieve borging van dierenwelzijn te komen.

Natuurlijk reikt een dergelijk eerste overleg niet verder dan kennis nemen van elkaars standpunten, maar toch, het leek heel even op een uitgestoken hand, op een Haagse lente. Na dertig jaar van mislukkingen en de bijbehorende verspillingen van gemeenschapsgeld, leken de mogelijkheden tot samenwerking te worden verkend.

Vervolg bij de directeur-generaal Agro op 11 februari 2020

Aansluitend op het eerdere gesprek waren Fred van der Kolk en ondergetekende anderhalve week later namens PVH te gast bij de directeur-generaal Agro, Marjolijn Sonnema. Het werd een absoluut ontluisterende en onthutsende bijeenkomst. De directeur-generaal Agro was luid en duidelijk in haar standpunten: 

• Ambtenaren voeren de opdrachten van hun politieke bazen (in dit geval vastgelegd in het regeerakkoord) loyaal en onvoorwaardelijk uit. Ze hebben geen oordeel over de inhoud en/of het morele niveau van de opdracht en zelfs juridische belemmeringen (de geldende wet- en regelgeving) worden als ondergeschikt gezien aan de opdracht.
• Waar wij (de sector, maar mogelijk ook de burgers en de Tweede Kamer) meenden dat een zo goed mogelijke borging van dierenwelzijn in het geding zou zijn, blijkt dit een misverstand. In het regeerakkoord staat niks over ‘zo goed mogelijk borgen’, er is vastgelegd dat er een Positieflijst moet komen en dus komt die er. Niet handhaafbaar? Negatieve effecten voor dierenwelzijn? Maatschappelijke schade? Allemaal niks mee te maken, daar zijn wij ambtenaren niet voor.
• PVH stelde opnieuw voor om nu alvast samen aan houderijvoorschriften voor àlle gehouden diersoorten te werken om dan later, mocht het ooit zover komen, alsnog de regelgeving van de Positieflijst hieraan toe te voegen. De directeur-generaal Agro was daar heel stellig in, er is maar één route, PVH kan meewerken aan de opdracht in het regeerakkoord, verder niks. Met borging van dierenwelzijn heeft zij niets van doen. Haar opstelling is niet nieuw, die is geheel in lijn met het beleid van het ministerie in de achterliggende tien jaren.

Wettelijke rechten van burgers

Vanwege de beperkte tijd die mevrouw Sonnema voor dit gesprek beschikbaar had kwamen we niet toe aan het bespreken van het gegeven dat het ministerie kennelijk volkomen lak heeft aan de wettelijke rechten van de burger. We hebben dit onderwerp wèl in de samenvatting van het overleg aan de orde gesteld. We zouden niet willen dat de directeur-generaal Agro daar achteraf haar verbazing over uitspreekt en het allemaal niet heeft geweten.

PVH vroeg op 18 december 2018 in het kader van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om inzage in de eerste beoordelingsresultaten van de nieuwe methodiek om Positieflijst op te stellen. Directie DAD negeerde dat verzoek. En dus moesten we naar de rechter. Die verplichtte de minister in zijn uitspraak op 16 april 2020 om de wet te respecteren. Vervolgens kregen we op 3 juni 2019 (behalve een uitvoerige lijst van documenten die we niet mogen inzien) meer dan veertig gecensureerde pagina’s, vrijwel zonder enige nuttige inhoud. We gaan dus opnieuw met de vraag naar de rechter om de gewenste inzage te krijgen. We zijn inmiddels zowat anderhalf jaar verder.  Het is het klassieke ambtelijk traineren, het schoolvoorbeeld van sabotage van wettelijke regels om de invloed van de burger uit te schakelen. 

Zo ook liggen er sinds november 2018 nog drie andere Wob-verzoeken die door LNV worden genegeerd, het ministerie heeft inmiddels per Wob-verzoek 15.000 euro aan dwangsommen verbeurd. De gevraagde informatie hebben we nog steeds niet en ook hier moeten we opnieuw naar de rechter opdat die de minister opnieuw opdraagt de wet te respecteren. In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) worden termijnen gesteld waarbinnen de overheid dient te reageren op verzoeken en bezwaren van burgers. Het ministerie negeert alle wettelijke verplichtingen, het heeft helemaal niks met de rechten van burgers. 

Meer dan zorgelijk

De sector wordt geconfronteerd met een overheid die onbereikbaar is voor elke inhoudelijke overweging. Er is maar één doel, dat werd ruim dertig jaar geleden in een motie in de Tweede Kamer vastgesteld en daarna (al struikelend) klakkeloos van de Gezondheids- en welzinswet  voor dieren (GWWD) in 1992 naar de Wet dieren (Wd) in 2011 en van het ene regeerakkoord naar het volgende meegesleept. Niemand in de politiek is geïnteresseerd in de zinnigheid van een Positieflijst. En ook van de recente reeks van ambtelijke mislukkingen ligt blijkbaar niemand wakker (2013, 2015, 2017, ….. de toegezegde  versie 2019 heeft de directie DAD tot nu toe nog niet aangedurfd).

Voor het ambtenarenkorps heiligt het doel de middelen, dat heeft bovendien geen last van inhoudelijke of morele bezwaren. Van die attitude hebben we de laatste jaren helaas te veel voorbeelden voorbij zien komen. Ongetwijfeld het meest schrijnend is de affaire rond de kinderopvangtoeslagen waar de levens van honderden (duizenden?) gezinnen zonder de geringste terughoudendheid of morele bedenking werden geschaad en, deels zelfs, verwoest. Het begrip ‘gêne’ speelde geen rol, gewoon lekker ambtelijk bezig zijn, de politieke bazen wilden het toch? 

Namens het bestuur PVH, Ir. Ed.J.Gubbels, Secretaris.

Via de onderstaande links kunt u de correspondentie over dit thema inzien.

2020-02-25 brief aan MS n.a.v. overleg 11 febr
2020-02-25 mail aan MS n.a.v. overleg 11 febr
2020-03-04 reactie MS n.a.v. overleg 11 febr