Klemmers daggekko (Phelsuma klemmeri )

Algemeen:
De Phelsuma klemmeri (Klemmer’s daggekko) is een hagedis die behoord tot de gekko’s van het geslacht of genus Phelsuma. Phelsumas zijn vertegenwoordigd met ca. 60 soorten. Het zijn overwegend kleurrijke dagactieve gekko’s die voornamelijk op Madagaskar en nabij Madaskar gelegen eilanden voorkomen. Het zijn dieren met een klimmende levenswijze wat vooral te zien is aan de hechttenen waarmee ze zich gemakkelijk over gladde bladeren of stammen kunnen voortbewegen. Phelsumas hebben zoals de meeste gekko’s een tot een transparante schub vergroeide oogleden een zogenaamde bril. In plaats van met de ogen te knipperen worden deze met hun tong gereinigd. In tegenstelling tot meeste andere overwegend nachtactieve gekkosoorten, hebben ze een ronde pupil (behalve Phelsuma guentheri) wat een typisch kenmerk van dagactieve dieren is. Andere kenmerken zijn een zeer fijn schubbenkleed, een prachtig gekleurde kop- en rugtekening, en het ontbreken van nagels aan de vingers en tenen. Elke phelsumasoort heeft een eigen biotoop en verspreidingsgebied, en voor de Phelsuma klemmeri zijn dit vooral de secundaire bamboebossen nabij de kust van noordwest Madagaskar. Hierbij heeft deze soort een voorkeur voor de oudere vaak afgestorven(gele) bamboestengels.

Het uiterlijk en de bouw van de Phelsuma klemmeri wijkt enigszins af van de andere soorten Phelsumas. De totaallengte van een volwassen dier is ca 9 tot maximaal 10 cm waarvan iets meer als de helft door de staart word ingenomen. De mannetjes zijn iets groter en forser gebouwd dan de vrouwtjes, en zijn verder te herkennen aan hemipenissen aan de onderkant van de staartbasis en de duidelijke femoraalporiën aan de onderkant van de dijen. De volwassen vrouwtjes krijgen vaak kalkzakjes aan de zijkanten van de nek. Hierin worden de kalkreserves benodigd voor de aanmaak van de schaal van de eieren opgeslagen. Het lichaam en de kop zijn extreem afgevlakt waarbij de ogen haast kikkerachtig op de kop liggen. De kleuren zijn afwijkend van de meeste andere Phelsumas omdat deze soort niet overwegend groen van kleur is. Bij Phelsuma klemmeri is de bovenzijde van de nek en kop geel, en ze hebben een voornamelijk turquoiseblauwe rugtekening, waarbij over de flanken van het oog tot aan de achterpoten een zwarte laterale band loopt die bij de gehooropening iets onderbroken is. De buikzijde is wit waarbij de gele keel duidelijk afsteekt.

Daggekko’s leggen per keer meestal 2 hardschalige eieren en deze worden afhankelijk van de soort, los op een beschutte plaats gelegd(vrijlegger), of aan de ondergrond vastgekleefd(plakker). Phelsuma klemmeri is een zogenaamde vrijlegger en deze kleeft de eieren dus niet aan de ondergrond, maar legt deze vaak op beschutte plaatsen zoals in holle gesleten stengels of bladoksels van planten. Het legseizoen loopt van september tot februari, en in deze periode word er ongeveer om de vier weken een legsel geproduceerd. Om de eieren te incuberen kan men ze in een afgesloten bakje met licht vochtig vermiculiet leggen. Dit bakje kan in het terrarium staan of in een speciale broedstoof. De eieren komen na 1,5 tot 2 maanden uit, waarbij de ontwikkelingstijd afhankelijk is van de incubatietemperatuur van de eieren. De jonge dieren zijn qua kleur en tekening het evenbeeld van de ouderdieren. Ze zijn ongeveer 3,5 cm lang, en kunnen het beste apart van de ouderdieren worden opgekweekt. Na 1,5 jaar zijn de dieren geslachtsrijp.

Huisvesting:
Om een koppeltje Phelsuma klemmeri te huisvesten heeft u een vertikaal georiënteerd terrarium nodig met de minimale afmetingen van 35x40x50cm. (Lxdxh). Om ontsnapping te voorkomen moeten de openingen tussen schuif, val of klapruiten zo klein mogelijk zijn vooral bij jonge dieren. Het terrarium moet over een goede verluchting beschikken in de vorm van 1 ventilatiestrook onder de voorruit(en), en een grote gazenstrook in de bovenzijde tot zelfs een complete bovenzijde van fijn metaalgaas. Het terrarium moet goed verlicht zijn dit komt vooral de kleuren, en het gedrag van de dieren ten goede, ook de in het terrarium aanwezige planten profiteren van een hoge lichtintensiteit.

De verlichting kan het beste buiten het terrarium in een zogenaamde lichtkap op het terrarium worden ondergebracht, zodat de dieren niet bij de lampen kunnen en de lampen geen verbrandingen kunnen veroorzaken. Phelsumas houden van zonnen en voor het welzijn van de dieren is behalve een goede lichtintensiteit ook warmte essentieel. Als lichtbronnen worden TL-lampen, PL- lampen, halogeen lampen en soms (bij grotere terraria)HQI lampen gebruikt.

Maak gebruik van een breedspectrum combinatie zoals: 2 TL of PL lampen waarvan 1 met UV en de ander met wit daglicht, en verder een thermostaat gestuurde halogeenspot voor de warmte behoefte. Bij de daglicht- en UVB lampen moet u er rekening mee houden dat ze regelmatig vervangen moeten worden, aangezien ze per dag een groot aantal branduren hebben en de uvb afgifte achteruit gaat. De temperatuur in het terrarium moet overdag tussen de 27 en 30 graden Celsius liggen en mag direct onder de spot tot 34 graden oplopen. De luchtvochtigheid overdag mag tussen de 60 en de 80% liggen. s’Nachts mag de temperatuur tot 18 a 20 graden Celsius dalen en kan de verwarming worden uitgeschakeld. De luchtvochtigheid mag dan oplopen tot 95%. Het terrarium kan het beste worden ingericht als een regenwoudterrarium, met op de bodem een laag zand, turfmolm of bladaarde en met veel beplanting. Voor bekleding van de achterwand kan zijn materialen met een fijne structuur tot helemaal glad het meeste geschikt vanwege hun voorkeur voor gladde oppervlakken. Als beplanting zijn planten zoals nestvarens, draceanas, zamioculcas, en sanseveria’s en bromelia’s geschikt. De planten kunnen het beste in de pot blijven staan zodat ze voor reiniging gemakkelijk uitneembaar zijn. Ook moet er voldoende klimgelegenheid zijn in de vorm van gladde stammen, lianen, takken, en holle stengels zoals bamboe waarin gaten zitten, zodat die tevens als legplaats voor de eieren kunnen dienen. Zorg voor een goede ligplaats onder de spot zodat de dieren kunnen zonnen.

Dagelijks moet in het terrarium ongeveer een uur voordat de verlichting uit gaat met lauwwarm water worden gesproeid zodat de dieren kunnen drinken en de luchtvochtigheid toeneemt. Phelsuma klemmeri houd geen winterslaap of winterrust. Madagaskar kent wel seizoenen in de vorm van een lange warme zomer met redelijk wat neerslag, en een iets koelere drogere winterperiode. De zomer valt samen met het legseizoen.

Zorg er voor dat u minimaal 1 week vóór de aanschaf van de dieren een volledig ingericht terrarium klaar hebt staan en “draaiende” hebt zodat u niet voor verrassingen komt te staan als er zaken niet goed werken of moeten worden aangepast.

Phelsuma klemmeri is een levendige daggekko die constant in de weer zijn in hun omgeving. Ze kunnen het beste paarsgewijs gehouden worden zonder andere dieren in hun terrarium. Op deze manier komt hun natuurlijk gedrag het beste tot zijn recht.

Mannetjes hebben een sterke territoriumdrang en tolereren elkaar niet in elkaars omgeving. In enkele gevallen worden groepen van meerdere vrouwtjes (2 tot 3)bij 1 mannetje in een terrarium gehouden het spreekt voor zich dat er dan voor een groter terrarium moet worden gekozen bijvoorbeeld 60x40x80cm. (lxbxh). Het houden van dergelijke groepen verreist wat meer ervaring in het herkennen van conflictsituaties, en is daarom voor een beginner af te raden.

Bij het houden van groepen zal er een hiërarchie ontstaan onder de vrouwtjes en kan het voorkomen dat 1 dominante vrouw de andere vrouwtjes onderdrukt wat kan resulteren in vechtpartijen en verwondingen. In dergelijke gevallen is het verstandig om uitwijk mogelijkheden te hebben, in de vorm van een ander terrarium om de andere vrouwtjes in onder te brengen. Het combineren van Phelsumas met andere dieren of andere soorten Phelsumas is in beginsel altijd af te raden, omdat het erg lastig is om voor meerdere diersoorten in een terrarium in optimale levensbehoeften te voorzien en de verschillende diersoorten elkaar vaak storen en gaan vechten. Er zijn wel voorbeelden bekend waarbij Phelsuma klemmeri met gifkikkers worden gecombineerd. Deze combinatie kan echter wel ten koste gaan van eventuele kikkerlarven en kleine kikkers omdat deze door de Phelsumas worden gegeten. Kies voor nakweekdieren! Bij Phelsuma klemmeri is dit bijna altijd het geval omdat deze soort praktisch niet wordt geïmporteerd. Nakweekdieren zijn minder gevoelig dan wildvangdieren en hebben geen stressvol transport hoeven door te maken, met meestal uitdroging, vermagering en verwondingen tot gevolg. Daarnaast staat het voortbestaan van wilde populaties onder druk door het wegvangen van dieren voor de terrariumindustrie.

Voedsel:
Het voedsel van Phelsuma klemmeri bestaat voor het grootste deel uit levende insecten, maar ook zoete vruchten, nectar, en de zoete uitscheiding van sommige planten en van cicaden en bladluizen worden opgelikt. Dode voedseldieren worden niet gegeten.

In het terrarium kan men kleine krekels, kamer- of krulvliegen, fruitvliegen, wasmotlarven voeren, verder kan men 1 per week een klein beetje fruithapje voor baby’s(perzik, abrikoos of banaan), honing en vruchtensiroop aanbieden. Voer geen meelwormen of buffalowormen deze worden door Phelsumas slecht verteerd door hun chitinepantser en bevatten weinig voedingswaarde. ’s Zomers kunt u eventueel zelf insecten vangen, maar houdt er rekening mee dat deze geen bestrijdingsmiddelen bij zich mogen dragen! Er is ook kant-en-klaar Phelsumavoer in poedervorm verkrijgbaar als aanvulling op het insecten dieet hieraan zijn ook veel benodigde vitamines en aminozuren toegevoegd. Volwassen dieren mogen 3x per week worden gevoerd jonge dieren wat vaker 3 tot 4 x per week een kleine hoeveelheid. De insecten mogen niet veel groter te zijn dan de kop van het dier, en dienen bepoederd te worden met een hoogwaardig calcium /vitamine/mineralen preparaat. Twee van de belangrijkste bestanddelen van deze preparaten moeten Calcium en vitamine d3 zijn, om een goede groei van het skelet te bewerkstelligen. UV licht dient ook voor de aanmaak van vitamine d3 maar is alleen niet afdoende. U kunt ervoor kiezen voedseldieren te kopen bij een terrariumzaak, maar als u meerdere terrariumdieren heeft kan het aantrekkelijk zijn zelf voedseldieren te kweken. Voedseldieren hebben echter ook zelf voeding en verzorging nodig en deze verschilt per soort. Verdiep u hierin voordat u besluit zelf voedseldieren te gaan kweken. Als u levende voedseldieren koopt, mogen deze niet te lang in het doosje blijven zitten, want dan gaat de kwaliteit snel achteruit. Vliegen kunt u voeden met rozenbottelsiroop, krekels met hondenbrokjes en goed gewassen groente en fruitvliegjes met fruit.

Verzorgen en hanteren:
Een Phelsuma zal er niet aan gewend raken om gehanteerd te worden, over het algemeen geldt dat het hanteren van deze dieren veel stress veroorzaakt en de gevoelige huid kan beschadigen.
Pak een Phelsuma niet op bij de staart, het dier kan dan de staart verliezen, deze groeit weer terug maar wordt nooit zo mooi als de originele staart. Voorkom dat de tenen en vingers in contact komen met vette of olieachtige substanties, hierdoor verkleven de microscopische haartjes op de hechttenen waardoor ze niet meer kunnen klimmen. Wanneer de dieren toch gevangen moeten worden bijvoorbeeld bij het schoonmaken van het terrarium, kan men het beste een transparant bakje over het dier zetten als het op de wand zit en dan een stukje stevig papier voorzichtig onder het bakje schuiven en dit dan als deksel erop houden. Phelsumas kunnen worden getransporteerd in een klein sluitbaar kunststof bakje met kleine ventilatie gaatjes, en om het dier tegen te grote temperatuur wisselingen te beschermen kan men dit bakje in een afsluitbare piepschuimen doos plaatsen.
De meeste reptielen zullen nooit echt “tam” worden, deze dieren zijn ook niet bedoeld om te knuffelen, maar om naar te kijken.

Ziekten en aandoeningen
Let bij de aankoop erop dat de dieren gezond en levendig ogen, en niet uit een overbevolkte bak komen. Koop dus geen vermagerde of ziek ogende dieren, deze zijn vaak al ten dode opgeschreven en een poging om dit te genezen is eigenlijk altijd tevergeefs. Bacteriële infecties en parasitaire darminfecties, zoals wormen, amoeben of flagellaten, komen voornamelijk voor bij wildvangdieren en Phelsumas die onder verkeerde omstandigheden worden gehouden. Daarnaast kunnen dergelijke infecties in uw terrarium worden geïntroduceerd door de aankoop van nieuwe dieren. Het is daarom aan te raden nieuw aangekochte dieren eerst een paar weken in een quarantainebak te houden voordat u ze bij de andere dieren plaatst. De meeste infecties zijn goed te behandelen met medicijnen wanneer men deze in een vroeg stadium constateert. Ga daarom als uw dieren minder actief worden, vermageren, minder eetlust hebben of afwijkende ontlasting hebben naar uw dierenarts en zorg dat u zo vers mogelijke ontlasting van de dieren in een potje voor onderzoek kan afgeven. U kunt de ontlasting eventueel enige tijd bewaren in de koelkast. Een dierenarts met specifieke kennis van reptielen kan vervolgens de ontlasting microscopisch onderzoeken en het passende medicijn voorschrijven. In sommige gevallen treden er vervellingproblemen op dit is vaak te wijten aan een te droge leefomgeving en/of een gebrek vitamines. Door een tekort aan kalk en/of vitamine D3 kan bij terrariumdieren rachitis ontstaan, een aandoening met weke botten die gemakkelijk vervormen en breken. De dieren kunnen dan niet meer goed lopen en klimmen en dus geen prooien meer vangen. Ook diverse andere ziekteverschijnselen kunnen verband houden met deze oorzaak. Een goed vitaminen- en mineralenmengsel om de voedseldieren mee te bepoederen is dus zeer belangrijk.

Benodigde ervaring
De Phelsuma klemmeri een betrekkelijk eenvoudig te houden hagedis. Voor het op een verantwoorde wijze houden van dit huisdier is geen specifieke ervaring nodig, maar enige ervaring met terraria is gewenst. Zorg ervoor dat u zich van tevoren goed informeert.

Tot slot:

Sluit u aan bij een terrariumvereniging dit levert veel zinnige informatie en leuke ervaringen op, en is ook nog gezellig.